تو این پست قراره در مورد نکات اجرایی لوله کشی آب باران صحبت کنیم. تو پست قبلی در مورد لوله کشی آب باران و الزامات طراحی صحبت کردیم.این پست شامل استانداردها و نکات اجرایی لوله کشی آب باران میشه. یعنی اگر لوله و اتصالات پلیکا دارید استفاده میکنید، اون لوله ها باید چه استانداردی داشته باشن. همینطور برای لوله های چدنی، فولادی و لوله های پلی پروپیلن (PP). در آخر هم نکات اجرایی که باید رعایت بشه رو براتون آوردیم.

لوله پلیکا و اتصالات ستاره پلیمر گلپایگان (امپراطور گلپایگان)

نکات اجرایی لوله کشی آب باران

انتجاب جنس لوله آب باران

الف) مصالح لوله کشی آب باران ساختمان باید با رعایت الزامات مندرج در این پست که برگرفته از فصل ۸ مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان است، انتخاب و کنترل شود.
ب) روی هر قطعه از لوله، فیتینگ، سیفون، کفشوی آب باران و دیگر اجزای لوله کشی آب باران باید مارک کارخانه سازنده و استاندارد مورد تائیدی که قطعه مورد نظر بر طبق آن ساخته شده است، به صورت ریختگی برجسته و یا مهر پاک نشدنی نقش شده باشد.
پ) استفاده از مصالح کار کرده و یا آسیب دیده و معیوب مجاز نیست.
ت) لوله کشی آب باران ساختمان باید در برابر حداکثر فشار استاتیک مربوط به ارتفاع آب در لوله های رایزر کاملاً آب بند باشد.

انتخاب لوله و اتصالات

انتخاب لوله و اتصالات از مصالحی که استانداردهای هر یک در این قسمت مقرر شده است، برای لوله کشی آب باران ساختمان مجاز است و در هر مورد باید با توجه به حداکثر فشار استاتیک مربوط به لوله رایزر در ساختمان مورد نظر مصالح مناسب انتخاب شود و مورد تائید قرار گیرد.

الف) لوله و فیتیگ چدنی سرکاسه دار

(۱) لوله و فیتینگ چدنی سر کاسه دار که اتصال لوله به لوله یا لوله به فیتینگ در آن از نوع نر و مادگی سرتنبوشه ای است باید مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۲) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگی داشته باشد.
(۳) سطح داخلی لوله و فیتینگ چدنی سر کاسه دار نباید برآمدگی، لبه یا تغییر سطح مقطع (جز در تبدیل) داشته باشد.
(۴) استفاده از لوله و فیتینگ چدنی سر کاسه دار از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

ب) لوله و فیتینگ چدنی بدون سرکاسه

(۱) لوله و فیتینگ چدنی بدون سرکاسه که اتصال لوله به لوله یا لوله به فیتینگ در آن با استفاده از واشر لاستیکی و بست فولادی زنگ ناپذیر و پیچ و مهره انجام می گیرد، باید
مطابق با یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۲) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگ باشد.
(۳) سطح داخلی لوله و فیتینگ نباید برآمدگی، لبه یا تغییر سطح مقطع (جز در تبدیل) داشته باشد.
(۴) سطح دهانه فیتینگ و قطر خارجی آن باید با قطر خارجی لوله کاملاً برابر باشد تا امکان آب بندی فراهم شود.
(۵) استفاده از لوله و فیتینگ چدنی بدون سرکاسه از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

پ) لوله و فیتینگ از جنس پلی وینیل کلراید یا پلیکا (UPVC)

(۱) لوله و فیتینگ پی وی سی باید از نوع سخت و مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۲) در استاندارد  EN 1329 فقط لوله هائی که با علامت D و یا BD باشد برای دفن در خاک (زیر پایین ترین طبقه یا در محوطه ) مناسب میباشند.
(۳) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگ باشد.
(۴) سطح داخلی لوله فیتینگ نباید برآمدگی، لبه یا تغییر سطح مقطع (جز در تبدیل) داشته باشد.
(۵) استفاده از لوله و فیتینگ UPVC از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، اتصال زیر مطابق با الزاماتی که گفته شد ساخته شده است. نوع استاندارد و نام کارخانه و باقی مواردی که نیاز است روی آن چاپ شده است. در تمامی محصولات ستاره پلیمر گلپایگان (امپراطور گلپایگان) این موارد رعایت شده است.

ت) لوله و فیتینگ پلی اتیلن (PE)

(۱) لوله و فیتینگ پلی اتیلن با چگالی بالا باید طبق یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۲) در استاندارد EN فقط لوله هایی که دارای علامت BD باشند برای دفن در خاک (زیر پایین ترین طبقه یا محوطه) مناسب میباشند.
(۳) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگ باشد.
(۴) سطح داخلی فیتینگ نباید برآمدگی، لبه و یا تغییر سطح مقطع (جز در تبدیل) داشته باشد.
(۵) استفاده از لوله و فیتنگ پلی اتیلن از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال مشابه با استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

ث) لوله و فیتینگ پلی پروپیلن (PP)

(۱) لوله و فیتینگ پلی پروپیلن که اتصال لوله به لوله یا لوله به فیتینگ در آن از نوع نر و ماده و به کمک حلقه لاستیکی است، باید طبق استانداردهای زیر باشد:

(۲) در استاندارد EN  1451 فقط لوله هایی در خاک دفن میشوند (زیر کف پایین ترین طبقه یا در محوطه) که با علامت D یا BD مشخص شده باشند.
(۳) حداکثر فشار کار مجاز این نوع لوله و فیتینگ معادل ۶متر ستون آب است. بنابراین در ساختمان های بلندتر کاربرد این لوله ها برای انتقال آب باران مجاز نیست.
(۴) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگ باشد.
(۵) سطح داخلی لوله و فیتینگ نباید برآمدگی، لبه، یا تغییر سطح مقطع (جز تبدیل) داشته باشد.
(۶) استفاده از لوله و فیتینگ پلی پروپیلن از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

ج) لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه:

(۱) لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه باید طبق یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۲) کاربرد لوله های فولادی گالوانیزه در خاک (زیر کف پایین ترین طبقه یا در محوطه) مجاز نیست.
(۳) فیتینگ باید از استانداردی انتخاب شود که با استاندارد لوله هماهنگ باشد.
(۴) سطح داخلی لوله و فیتینگ نباید برآمدگی، لبه یا تغییر سطح مقطع (جز در تبدیل) داشته باشد.
(۵) استفاده از لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه از استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه ها و نوع اتصال، مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

اتصــالات لوله کشی آب باران

(۱) اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ در لوله کشی آب باران ساختمان باید طبق الزامات این قسمت از مقررات انجام شود.
(۲) انواع اتصال ها باید در فشار آزمایش پس از نصب به ترتیبی که در بخش آزمایش و نگهداری در فصل ۸ مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان مقرر شده است، آب بند باشند.
(۳) پیش از اتصال، دهانه های لوله و فیتینگ باید از مواد اضافی پاک شود و سطوح داخلی لوله و فیتینگ از هرگونه مواد اضافی که ممکن است در برابر جریان آب باران ایجاد مانع کند، کاملاً تمیز شود. دهانه انتهای لوله و فیتینگ کاملاً باز باشد و سطح داخلی فیتینگ برابر سطح مقطع داخلی لوله باشد. اگر دهانه انتهایی لوله در کارگاه بریده میشود خط برش باید صاف بدون شکستگی و در سطح عمود بر محور لوله باشد.
(۴) هنگام اتصال نباید مواد درزبندی از درز محل اتصال وارد لوله شود.

الف) اتصال لوله و فیتینگ چدنی سرکاسه دار

(۱) اتصال باید از نوع کنف و سرب باشد.
(۲) فاصله بین سر کاسه و انتهای بدون سرکاسه لوله یا فیتینگ که در داخل آن قرار می گیرد، باید کاملاً خشک و تمیز باشد و ابتدا در آن کنف قرارداده و کوبیده شود. کنف درزگیر به صورت طناب و شامل ۷ تا ۱۰ رشته منظم و تاب داده شده باشد.
(۳) سرب درزگیر باید دارای کیفیت یکنواخت، تمیز و عاری از مواد خارجی باشد، سرب مذاب روی کنف کوبیده شده ریخته شود. سرب ریزی باید بطور پیوسته و بدون انقطاع صورت گیرد. عمق سرب ریزی نباید کمتر از ۲۵ میلیمتر باشد، فاصله رویه بالای سرب از لبه سر کاسه نباید از ۳ میلی متر بیشتر باشد.
(۴) پس از پایان سرب ریزی باید رویه بالای آن کوبیده شود تا سرب داغ همه حفره ها و گوشه ها را پر کند.
(۵) تا پایان آزمایش لوله کشی آب باران هیچ گونه مواد رنگی و یا مصالح ساختمانی نباید سطح درزبندی را بپوشاند.

ب) اتصال لوله و فیتینگ چدنی بدون سر کاسه

(۱) سطح خارجی دو سر لوله یا فیتینگی که به هم متصل میشوند باید کاملاً صاف باشد. لبه انتهای دو سر باید از نظر قطر خارجی کاملاً مساوی باشند و مقابل یکدیگر قرار گیرند.
(۲) یک لاستیک آب بندی مخصوص به شکل سر لوله و مقاوم در برابر اثر آب طبق دستور کارخانه سازنده، باید روی دو سر اتصال بطور مساوی قرار گیرد.
(۳) آب بندی و درزبندی لاستیک روی دو قسمت اتصال با استفاده از بست حلقوی که از جنس فولاد زنگ ناپذیر است و توسط پیچ و مهره جمع شده و به لاستیک فشار می آورد انجام شود. مشخصات و اندازه های بست فولاد رنگ ناپذیر باید طبق دستور و نظر کارخانه سازنده لوله باشد. برای آب بندی مطمئن، فشار بست روی سطح محیطی منطقه اتصال باید کافی و یکنواخت باشد.

پ) اتصال لوله و اتصالات پلیکا (P.V.C.U)

(۱) اتصال باید با چسب مخصوص و در حالت سرد صورت گیرد.
(۲) نوع چسب و روش اتصال باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد.

ت) اتصال لوله و فیتینگ پلی اتیلن

(۱) اتصال باید با ذوب کردن لبه های دو قسمت اتصال (لوله و فیتینگ) با جای دادن در قالب مخصوص و گرم کردن قالب تا دمای لازم برای ذوب انجام میشود. بر اثر گرم شدن سطوح مقابل هم ذوب و قابل در هم تنیدن و یک پارچه شدن میشوند.
(۲) دمای ذوب باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد.

ث) اتصال لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه

(۱) اتصال لوله و فیتینگ باید از نوع دندهای باشد.
(۲) نوع دنده لوله و یا فیتینگ باید طبق یکی از استانداردهای زیر باشد:

(۳) اتصال دندهای که دنده های آن طبق استانداردهای دیگر باشد به شرطی مجاز است که از نظر اندازه های دنده مشابه یکی از استانداردهای مقرر شده و مورد تائید باشد.

در نکات اجرایی لوله کشی آب باران ساختمان باید به این مورد هم اشاره کرد که استفاده از اتصال های زیر مجاز نیست:

(۱) اتصال با سیمان و یا بتن .
(۲) اتصال با خمیرهای قیردار.
(۳) اتصال با رینگ های لاستیکی برای لوله های با قطرهای متفاوت.
(۴) استفاده از چسب برای اتصال لوله ها و فیتینگ های پلاستیکی ناهمجنس.

اجرای لوله کشی آب باران

الف ) اجرای لوله کشی آب باران ساختمان باید کاملاً طبق الزامات مندرج در مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان باشد.
ب) اجرای لوله کشی باید توسط کارگران آموزش دیده و ماهر و تحت نظارت مسئولانه مؤسسات مجاز و کارشناس امور نظارتی و با آشنایی کامل به مقررات انجام گیرد.
پ) لوله کشی باید با توجه به صرفه جوئی در مصالح و دستمزد و حفاظت در برابر خرابی، آسیب دیدگی، خوردگی، یخبندان، گرفتگی و جلوگیری از تولید صداهای مزاحم ناشی از جریان آب و با دقت کامل و دور از هر نوع اشتباه و دوباره کاری انجام شود.

نکات اجرایی لوله کشی آب باران

الف ) لوله کشی باید به ترتیبی انجام شود که جریان آب باران بطور ثقلی از کفشوهای آب باران بام و دیگر سطوح باران گیر بگونه ای مطمئن جمع آوری و از طریق لوله های رایزر و افقی به پایین ترین طبقه هدایت و توسط لوله خروجی به خارج از ساختمان هدایت شود.

(۱) شیب لوله های افقی تا حد امکان یکنواخت باشد و اگر تغییر شیب لازم بود، در محل تغییر شیب دریچه بازدید نصب شود.
(۲) مسیر لوله های آب باران تا ممکن است مستقیم باشد و اگر تغییر جهت لازم شود از زانوهای پیش ساخته و استاندارد استفاده شود. خم کردن لوله مجاز نیست.
(۳) در اطراف دریچه های بازدید باید فضای لازم برای دسترسی آسان جهت فنر زدن و تمیز کردن گرفتگی احتمالی مسیر پیش بینی شود.
(۴) در صورت استفاده از لوله های پلی اتیلن که دارای ضریب انبساط حرارتی بالایی هستند، در نقاط مناسب قطعات انبساط پیش بینی و نصب شود.

ب) مسیر لوله ها

(۱) لوله ها باید به موازات سطوح دیوارها، کف و سقف ساختمان نصب شود.
(۲) لوله های آب باران نباید در داخل قسمتهای بتنی ساختمان دفن شوند و چنانچه ناگزیر طول کوتاهی از لوله از قسمت های بتنی میگذرد از نظر امکان دسترسی های لازم برای انجام تعمیرات احتمالی پیشبینی های لازم انجام شود.
(۳) لوله های روکار باید به موازات سطوح دیوارها و کف و سقف نصب شوند و با بست در محل نصب محکم و ثابت باقی بمانند. فاصله لوله روکار با سطوح دیوار و سقف پشت آن باید به اندازهای باشد که رنگ کاری سطوح خارجی لوله را امکان پذیر نماید.
(۴) در عبور لوله از دیوار، کف و سقف باید فضای اطراف لوله با مصالحی مناسب پرشود و با مسدود کردن هر دو طرف با مواد مناسب جایی برای پناه گرفتن حشرات و حیوانات و ورود آنها به داخل ساختمان باقی نماند. چنانچه لوله از فضای تر عبور میکند باید با مواد آب بند فضای دور لوله غیرقابل نفوذ آب شود.
(۵) لوله کشی باید طوری اجرا شود که بار اسکلت و سازه ساختمان یا انبساط ساختمان روی آن اثر نگذارد. اگر عبور لوله از درز انبساط ساختمان ناگزیر باشد باید روی لوله در محل درز انبساط ساختمان قطعه انبساط با جدار صاف داخلی نصب شود .نصب قطعه انبساط روی لوله در عبور از درزهای انبساط در طبقات زیرزمین الزامی نیست.
(۶) در عبور لوله از دیوار، کف و سقف باید مقررات آتش سوزی مربوط به این اجزای ساختمان در مورد فضای اطراف لوله نیز رعایت شود و دور لوله با مواد مقاوم در مقابل آتش پر شود.
(۷) لوله قائم آب باران که در خارج از ساختمان نصب میشود باید با بست هایی به سطوح خارجی ساختمان ثابت و محکم شود. بین این لوله و سطوح خارجی ساختمان باید دست کم ۲۵ میلی متر فاصله باقی بماند.
(۸) اگر لوله خارجی آب باران، آب باران را از بام بالاتر به بام پایین تر هدایت میکند باید دهانه خروجی آب از لوله قائم با کمک یک زانوی ۹۰درجه (یا دو زانوی ۴۵درجه) جریان آب را از حالت قائم به حالت افقی درآورد. در نقطه خروج آب از دهانه لوله باید سطح بام پایینتر با سنگ یا بتن در برابر خورندگی آب خروجی مقاوم شود.

مقالات دیگر ما در مورد لوله و اتصالات پلیکا! – فرآیند تولید لوله پلیکا ( U-PVC )- فرآیند تولید اتصالات پلیکا– نشریه ۱۲۸– انواع لوله پلیکا – UPVC , CPVC , OPVC و MPVC- لوله کشی فاضلاب ساختمان– دانلود مباحث مقررات ملی ساختمان– پایپینگ (لوله کشی صنعتی)- استاندارد IPC